【台語世界／錄音】「龜洞」傳奇

這个朗讀是台南市關廟區崇和國小ê學生為tio̍h 11月初6台南市教育局辦ê「小小解說員」ê比賽所準備ê，內容有關in家己ê故鄉地名ê由來。庄腳囡仔ê特色tō是台語腔口真chāi，老師koh小可仔tiau一下tō真jió-toh。

王羿賓是六年仔in-tau是全台語家庭，伊bat ê台語詞量kah深度攏thop-phuh--ê，thèng-hó贏過無認真ê台語老師。教--伊足有成就感。手機仔台語輸入法、閩羅kahPOJ轉換、全羅寫作攏考伊袂倒，真有語言天份，koh發現nā會曉LMJ學日語tō真簡單à。

許庭誌是五年仔，歇熱教in台語繪本tō看出伊有創作kah表演ê天份，這擺比賽ê錄音，伊ê聲角逐擺攏會當有無仝ê khùi-kháu自然koh有想像ê畫面，連學校ê老師攏真o-ló koh期待看伊會變啥物蠓。這是in頭一擺參加大型個人式ê比賽，sui-bóng上台ê經驗無夠，m̄-koh經驗kah機會是可貴，真難得！tī我ê心目中in是台語soān-chio̍h級ê寶貝。

博: 問你喔，王見王koh來leh .......
老: 我m̄ bat伊......
博: 無好笑！
老: 好lah好lah, 好好仔講、好好仔講。
博: 我請教你這个字『龜洞』按怎讀？
老: hńg！chiah 簡單，Ku-tōng ā.
博: ho͘h，你若有可能袂曉lah？連咱个地名你攏袂曉讀？你害ā你......
老: ho͘h，外口ê人攏按呢讀ā，凊彩lah 插插伊聽有tō好lah！
博: 啥物leh 凊彩袂當lah！咱ê祖先自早講Ku-tāng，咱tō ài講Ku-tāng。袂當
烏白叫Ku-tōng ā-sī Ku-khang，按呢咱全庄ê人ē變做烏龜，知--無？
老: Yes sir！博士博你hiah pháiⁿ我ē驚lah，āu-kài我ē記leh，mài siū-khì lah.
博: 你知影關廟三寶--無？
老: 庄腳，當然mā知，超速、chǹg chhia、 S型彼款車路三寶阿公、阿媽騎o͘tó͘bái攏無leh看ê。
博: Emh！khah 正經--ê！
老: enh~~ 勞保、健保、199食夠本--ê mā無時行neh！
博: ho͘h！關廟三寶是旺梨、竹筍kah “ Koan-miáu-mén”.
老: ha-ha~~ chhàu-lin-tai兼漏風，“mén” 是無愛予我食nih？你kā我解說好無lah， 龜洞kah關廟有啥物關係？
博: 咱龜洞tī關廟三寶內底出產旺梨、竹筍3項占2項koh拄拄仔好tī二層行溪 邊仔，天時地利條件好，真正是“好山好水”....
老: “好多鬼”！
博: oeh！無禮貌！
老: 歹勢！歹勢！
博: 是“好山好水好特別”，一句講tō bē-hiáng話，氣死人！我kā 你解說一下， 3、4 百冬前二層行溪是重要ê運輸航道，台江內海ê 人去龍崎買竹仔攏ài 靠這條溪運送。咱台灣ê 山足崎nā 水崩山塗一直沖落--來，到咱遮khah 平ê所在年久月深 thūn做坔埔地足適合龜生湠，早前看這款情形 kā遮 起地號名叫龜洞。
老: 喔，你按呢解說koh 有通喔！龜koh有長歲壽 ê 意思，遮真正是一个寶 地neh。我相信多數人kah我仝款讀m̄-tio̍h 去。
博: Tōng變做Tāng，m̄-nā 會當清楚知影遮kah龜有關係，koh是一个有歷史、 生活ê 地號名。咱龜洞特殊ê地理位置 是台南地區ê “邊緣人”siōng lâm pêng— à，去阿蓮koh 比去關廟khah近，按呢是m̄是講予你bat、嘴鬚tō好拍結？ 看你這个形喔！我tō知，頭大親像獅…..
老: hńg！足khiáu hōⁿ！
博: 規粒攏貯屎lah......
博 & 老: 落台

古地圖中龜洞里所在，1904年《臺灣堡圖》。引自李僊錦，《關廟地區開發的歷史變遷》2009，頁70。圖／擷自台南市政府網站
台灣字（白話字）版
「龜洞」thoân-kî
Phok-sū phok：許庭誌 Khó͘ Têng-chì
Lāu-sian-kak：王羿賓 Ôn Gē-pin
P : mn̄g lí o͘h, ông kiàn ông koh-lâi leh .......
L : góa m̄ bat i ......
P : bô-hó chhiò!
L : hó lah hó lah, hó-hó-á kóng, hó-hó-á kóng.
P : góa chhèng-kàu lí chit-ê jī『龜洞』án-chóaⁿ tha̍k?
L : hńg, chiah kan-tan, Ku-tōng ā.
P : ho͘h, lí nā-ū khó-lêng bē-hiáu lah ? Liân lán ê tē-miâ lí lóng bē-hiáu tha̍k?lí hāi ā lí..
L : ho͘h,gōa-kháu ê lâng lóng án-ne tha̍k ā, chhìn-chhái lah chhap-chhap i, thiaⁿ-ū tō hó lah!
P : siáⁿ-mih leh chhìn-chhái, bē-tàng lah! lán ê chó͘-sian chū-chá kóng Ku-tāng, lán tō ài kóng Ku-tāng. Bē-sái o͘-pe̍h kiò Ku-tōng ā-sī Ku-khang, án-ne lán choân-chng ê lâng lóng ē piàn-chò o͘-ku, chai--bô?
L : Yes sir！Phok-sū phok lí hiah pháiⁿ góa ē kiaⁿ lah, āu-kài góa ē kì leh, mài siū-khì lah.
P : lí chai-iáⁿ Koan-biō sam-pó bô?
L : chng-kha, tong-jiân mā chai, chhiau-sok, chǹg chhia, S hêng hit-khoán, chhia-lō͘ sam-pó, a-kong a-má khiâ o͘tó͘bái lóng bô-leh khòaⁿ ê.
P : Emh, khah chèng-keng--ê!
L : enh~~ lô-pó, kiān-pó, 199 chia̍h kàu-pún--ê mā bô sî-kiâⁿ neh!
P : ho͘h, Koan-biō sam-pó sī ông-lâi, tek-sún kah “ Koan-miáu-mén”.
L : ha-ha~~ chhàu-lin-tai kiam làu-hong, “mén” sī bô-ài hō͘ góa chia̍h nih? Lí kā góa kái-soeh hó-bô lah, Ku-tāng kah Koan-biō ū siáⁿ-mih koan-hē?
P : lán Ku-tāng tī Koan-biō sam-pó lāi-té chhut-sán ông-lâi tek-sún, 3 hāng chiàm 2 hāng koh tú-tú-á hó tī Jī-chàn-hâng khe piⁿ-á, thian-sî, te-lī tiâu-kiāⁿ hó, chin-chiàⁿ sī “hâu san hâu sôe”....
L : “hâu to͘ kôe”!
P : oeh! Bô lé-māu!
L : pháiⁿ-sè, pháiⁿ-sè.
P : sī “hâu san hâu sôe hâu thó-piê”, chi̍t-kū kóng tō bē-hiáng ōe, khì-sí lâng! Góa kā lí kái-soeh chi̍t-ē, 3,4 pah-tang chêng, Jī-chàn-hâng khe sī tiōng-iàu bu̍t-chu ê ūn-su hâng-tō, Tâi-kang lāi-hái ê lâng khì Liông-kiā bé tek-á lóng ài khò chit tiâu khe ūn-sàng. Lán Tâi-oân ê soaⁿ chiok kiā, nā chúi-pang-soaⁿ thô͘ it-ti̍t chhiong lo̍h--lâi, kàu lán chia khah pêⁿ ê só͘-chai, nî-kú goe̍h-chhim thūn chò làm-po͘-tē chiok sek-ha̍p ku seⁿ-thòaⁿ, chá-chêng khòaⁿ chit-khoán chêng-hêng kā chia khí tē-hō miâ kiò Ku-tāng.
L : o͘h, lí án-ne kái-soeh koh ū thong o͘ h, ku koh ū tn̂g-hòe-siū ê ì-sù, chia chin-chiàⁿ sī chi̍t-ê pó-tē neh. Góa siong-sìn to-sò͘ lâng kah góa kâng-khoán tha̍k m̄-tio̍h khì.
P : Tōng piàn-chó Tāng, m̄-nā ē-tàng chheng-chhó chai-iáⁿ chia kah ku ū koan-hē, koh sī chi̍t-ê ū le̍k-sú, seng-oa̍h ê tē-hō miâ. Lán Ku-tāng te̍k-sû ê tē-lí ūi-tì sī Tâi-lâm tē-khu ê “pen-iên-jên”, siōng lâm pêng--à, khì A-lian koh pí khì Koan-biō khah kīn, án-ne sī m̄ sī kóng hō͘ lí bat, chhùi-chhiu tō hó phah-kat? Khòaⁿ lí chit-ê hêng o͘h góa tō chai, thâu tōa chhin-chhiūⁿ sai....
L : hńg, chiok khiáu hōⁿ!
P : kui lia̍p lóng té sái lah......
P & L : lo̍h-tâi
讀hōo你聽：

文章屬作者個人意見，文責歸屬作者，本報提供意見交流平台，不代表本報立場。