【台語世界／錄音】阿媽毋捌字

文、錄音／林怡呈
會記得少年猶teh騎竹馬。目一下眨，頭毛嘴鬚白。這句話hō͘我想起阮外媽，我ê阿媽m̄-bat字。伊定定講，囡仔人愛認真讀冊才有出脫。
阿媽出世tī民國前三年，伊是台灣人，煞予日本kap國民政府管治一世人。阿媽少年時是單親 khiàng查某，家己hōaⁿ一間瓦窯廠做生理。Kā兩个後生lóng lia̍p kah大學出業，三個查某囝mā hō͘讀到高女。In m̄是工程師，無就是做先生，kan-taⁿ 阮母- -á tăⁿ讀國校仔爾爾，就tòe伊佇瓦窯做工課。M̄-kú，伊kap阮阿母，這ê冊讀上少ê第二查某囝上kài親。
自我細漢，阿媽lóng kap阮tòa做伙，鬥chhiâⁿ養阮五個孫仔大漢。一直到kah我去做兵，阿媽煞無等我退伍就做伊過身去矣！阿媽無看著阮出脫，無看著阮娶某生後生。
阿媽定定共媽媽講：「阿朱- -á，你kap炳宏āu-pái-á會足好命，Lín ê囡仔lóng會讀冊，Lín koh對我才有孝，後日á ，Lín囝兒嘛會kā lín有孝。」
我ê阿媽m̄-bat字。伊chhiâⁿ養遮ê序細讀冊bat字，教我講台語。今，我到kah阿媽ê歲矣。阿媽...，我誠數念- -你，我想欲教你bat字。
台灣字（白話字）版
A-má M̄-bat-jī
Ē kì-tit siàu-liân iáu-tih khiâ tek-bé, ba̍k chi̍t-ē nih, thâu-mn̂g chhùi-chhiu pe̍h. Chi̍t kù ōe hō͘ góa siūⁿ-khí goán gōa-má. Góa ê a-má m̄-bat-ji. I chhiāⁿ-chhiāⁿ kóng“gín-á-lâng ài jīn-chin tha̍k-chheh chiah ū chhut-thoat.”
A-má chhut-sì tī Bîn-ko̍k chêng-saⁿ-nî. I sī Tâi-oân-lâng, sòa hō͘ Ji̍p-pún kap Ko̍k-bîn Chèng-hú koán-tī chi̍t-sì-lâng. A-má siàu-liân-sî sī tan-chhin khiàng-cha-bó͘. Ka-tī hōaⁿ chhi̍t-keng hiā-iô-chhiúⁿ chò seng-lí. Kā nn̄g ê hāu-seng lóng lia̍p kah tāi-ha̍k chhut-gia̍p; saⁿ-ê cha-bó͘-kiáⁿ mā hō͘ tha̍k kàu ko-lí. In m̄-sī kang-têng-su, bô tō-sī chò siăn-séⁿ. Kan-taⁿ gún bú- -á tâⁿ tha̍k ko̍k-hāu-á niā-niā tō tòe i tī hiā-iô chò khang-khòe. M̄-koh, i kap gún a-bú, chit-ê chheh tha̍k siōng-chió ê tē-jī châ-bó͘-kiáⁿ siōng kài chhin.
Chū góa sè-hàn, a-má lóng kap gún tòa chò-hóe, tàu chhiâⁿ-iúⁿ gún gō͘-ê sun-á tōa-hàn. It-ti̍t kàu kah góa khì chò-peng. A-má soah bô tán góa thòe-ngó͘ tō chò i kòe-sin khì—ah! A-má bô khòaⁿ-tio̍h gún chhut-thoat, bô khòaⁿ-tio̍h gún chhōa-bó͘ seⁿ hāu-seⁿ.
A-má chhiâⁿ-chhâⁿ kā ma-ma kóng, “A-chu-á lí kap Péng-hông āu-pái-á ē chiok hó-miā. Lín ê gín-á lóng ē tha̍k-chheh. Lín koh tùi góa chiah iú-hàu. Āu-ji̍t-á, lín kiáⁿ-jî mā-ē kā lín iú-hàu!”
Góa ê a-má m̄-bat-jī. I chhiâⁿ-iúⁿ chia-ê sī-sè tha̍k-chheh bat-jī, kà góa kóng Tâi-gí.
Taⁿ, góa kàu kah a-má ê hòe ah. A-má…, góa chiâⁿ siàu-liām- -lí, góa siūⁿ beh kà lí bat-jī.
讀hōo你聽