【台語世界】台灣字台灣國（3）

文／陳明仁 Tân Bêng-jîn

Chit段近代史, 相信關心台灣- -ê lóng 印象深刻。台灣所留人文、思維、價值觀、傳統文化完全破壞！用古臭àu ê 律法、憲法、教育teh tháu 台灣人ê 心智。國無成國，人m̄成人。雖罔經過久年拍拚，有政黨輪替，接任政黨ê 主事者並無意願執行轉型正義，iáu-koh沿用殖民語言文字當作官方語言文字。
Tī 1980年代後，台灣人勇敢抗爭tī政治面得著淡薄改善。也有有心人士關心文字書寫kap語言復興ê台語文議題，愈來愈結群成黨。台灣有使用ka-tī語言文字書寫ê自由。夢想beh真正獨立建國，起造真正台灣國。若無革命性創立真正ê台語文自由書寫，tī媒體、教育現場，講建國猶是自欺欺人。
時日到1980年代尾期，才有正式台語文ê論述，猶是無文學作品出現tī刊物。有寡chit時認為台語詩- -ê，純漢字，無論語法ia̍h語詞，明顯中文khùi！可見純漢字beh表達台灣文學，bē-tit適當。

台灣字（白話字）版

Tâi-oân-jī Tâi-oân-kok(3)

Chit tōaⁿ kīn-tāi-sú, siong-sìn koan-sim Tâi-oân- -ê lóng ìn-siōng chhim khek. Tâi-oân só͘ lâu jîn-bûn, le̍k-sú, su-ûi, kè-ta̍t-koan, thoân-thóng bûn-hòa oân-choân phò-hoāi! Ēng kó͘-chhàu-àu ê lu̍t-hoat, hiàn-hoat, kàu-io̍k teh tháu Tâi-oân-lâng ê sim-tì. Kok bô sêng kok, lâng m̄-chiâⁿ lâng. Sui-bóng keng-kòe kú-nî phah-piàⁿ, ū chèng-tóng lûn-thè, chiap jīm chèng-tóng ê chú-sū-chiá, pēng bô ì-goān chip-hêng choán-hêng chèng-gī, iáu-koh iân-iōng si̍t-bûn gí-giân, bûn-jī tòng choh koaⁿ-hong gí-giân bûn-jī.

Tī 1980 nî-tāi āu,Tâi-oân-lâng ióng-kám khòng-cheng tī chèng-tī bīn tit tio̍h tām-po̍h kái-siān. Iā ū iú sim jîn-sū koan-sim bûn-jī su-siá kap gí-gian ho̍k-heng ê Tâi-gí-bûn gī-tê, jú lâi jú kiat-kûn sêng-tóng. Tâi-oân ū sú-iōng ka-tī gí-giân bûn-jī su-siá ê chū-iû. Bāng-sióng beh chin-chiàⁿ to̍k-li̍p kiàn-kok, khí-chō chin-chiàⁿ Tâi-oân-kok. Nā bô kek-bēng-sèng chhòng-li̍p chin-chiàⁿ ê Tâi-gí-bûn chū-iû su-siá, tī mûi-thé, kàu-io̍k hiān-tiûⁿ, kóng kiàn-kok iáu sī chū khi khi jîn.

Sî-ji̍t kàu 1980 nî-tāi bóe-kî, chiah ū chèng-sek Tâi-gí-bûn ê lūn-su̍t, iáu-sī bô bûn-ha̍k chok-phín chhut-hiān tī khan-bu̍t. Ū kóa chit-sî jīn-ui Tâi-gí si- -ê, sûn Hàn-jī, bô-lūn gí-hoat ia̍h gí-sû, bêng-hián Tiong-bûn khùi! Khó-kiàn sûn Hàn-jī beh piáu-ta̍t Tâi-oân bûn-ha̍k, bē tit sek-tòng.