【台語世界／錄音】台語新聞我聽無

帶著濟濟人ê ǹg望kap期待，公視ê台語台總算開始播送。連紲幾若工ê播出，有新製作ê節目，有以早ê台語影片kap電視劇，嘛有舊ê台語節目加上台語ê字幕。總是鬧熱滾滾來開播，hō͘台語人ê熱情，tòe電視節目ê播出leh起舞。四界kā人宣傳這个新時代ê來臨。欲hō͘ koh較濟人來看電視學台語，kā當做咱推sak台語一个真重要ê工課。

公視台語台開始播送一禮拜了後，反應kap評論ê文章一篇koh一篇。有呵咾ê贊聲，用正面ê態度，期待in會愈來愈好。嘛有批評ê譬相，講啥物無訓練hō͘好，就kín-piàng-piàng坐chiūⁿ台仔頂。按呢會拍歹台語ê形像。總是我保持較開放ê態度，對較正面來思考。逐家做陣來kā in鼓勵kap監督。相信kēng眾人ê力量，一定會hō͘公視台語台愈做愈好。

Tī chiah-nī濟討論ê文章內底，我有看著一个阿伯--仔。伊講台語台ê節目加減有leh看。但是若到台語新聞ê播導，伊就隨chūn去別台。講伊聽無新聞leh播啥﹖這聲害--ah！應該是台語上toan-tiah ê台語台，所播ê台語新聞soah hō͘人聽攏無。按呢代誌就大條--ah！Chit-má我就這兩禮拜看台語台ê節目kap新聞ê一屑仔看法，hō͘公視台語台做參考，chiâⁿ做未來改進ê方向。我想對台語ê推sak有正面ê幫贊。

下面這幾點，就是我對公視台語台小小--仔ê意見。請逐家罔參考：

第一、新聞稿一定ài用台語文書寫。若無，一寡對華語直接翻--過來--ê，定著會走精--去。

第二、速度ài放hō͘較慢--leh。Bē-sái像學生囡仔leh唸冊按呢，學生囡仔是有課本thang看。若是觀眾，大部份是台語ê青盲牛，看無台語字幕。

第三、盡量mài用簡單式ê講法。像講「精準」就較mài用--leh，ài講「精確閣標準」。Koh有，mài講「直譯」，ài講「直接翻--過來」。按呢才bē hō͘觀眾聽kah siuⁿ食力。

第四、ài真清楚來表達台語ê聲調kap語氣。台語ê聲調非常ê豐富。你若長短、懸低唸了無夠鬥搭、無夠明確，會若像leh唸經，hō͘人聽著足礙虐。Koh來，台語ê聲情kap語氣，一定ài明顯kā表達--出來。按呢才有法度kap觀眾對話。

第五、必要ê所在ài加連接詞抑是助詞，會hō͘觀眾聽了較清楚。像講這个答案「著毋著」，換做「著抑毋著」。「日本首相安倍」，改做「日本ê首相安倍」。按呢加chiâⁿ好理解。相信經過咱一擺koh一擺ê建議，公視台語台一定koh較chiūⁿ-kioh，符合咱ê ǹg望。

台灣字(白話字)版

Tâi-gí Sin-bûn Góa Thiaⁿ Bô

Bûn, Lo̍k-im/ Kang Têng-chhiū

Tòa-tio̍h chē-chē lâng ê ǹg-bāng kap kî-thāi, Kong-sī ê Tâi-gí-tâi chóng-sǹg khai-sí pò-sàng. Liân-sòa kúi-nā kang ê pò-chhut, ū sin chè-chok ê chiat-bo̍k, ū í-chá ê Tâi-gí iáⁿ-phìⁿ kap tiān-sī-kio̍k, mā ū kū ê Tâi-gí chiat-bo̍k ka-siōng Tâi-gí ê jī-bō͘. Chóng-sī lāu-jia̍t kún-kún lâi khai-pò, hō͘ Tâi-gí-lâng ê jia̍t-chêng, tòe tiān-sī chiat-bo̍k ê pò-chhut leh khí-bú. Sì-kè kā lâng soan-thoân chit ê sin sî-tāi ê lâi-lîm. Beh hō͘ koh-khah chē lâng lâi khòaⁿ tiān-sī o̍h Tâi-gí, kā tòng-chò lán chhui-sak Tâi-gí chi̍t ê chin tiōng-iàu ê khang-khòe.

Kong-sī Tâi-gí-tâi khai-sí pò-sàng chi̍t lé-pài liáu-āu, hoán-èng kap phêng-lūn ê bûn-chiuⁿ chi̍t phiⁿ koh chi̍t phiⁿ. Ū o-ló ê chàn-siaⁿ, iōng chiàⁿ-bīn ê thāi-tō͘, kî-thāi in ē jú lâi jú hó. Mā ū phoe-phêng ê phì-siùⁿ, kóng siáⁿ-mih bô hùn-liān hō͘ hó-sè, tō kín-piàng-piàng chē-chiuⁿ tâi-á-téng. Án-ne ē phah-pháiⁿ Tâi-gí ê hêng-siōng. Chóng-sī góa pó-chhî khah khai-hòng ê thāi-tō͘, tùi khah chiàⁿ-bīn lâi su-khó. Ta̍k-ke chò-tīn lâi kā in kó͘-lē kap kàm-tok. Siong-sìn kēng chèng-lâng ê le̍k-liōng, it-tēng ē hō͘ Kong-sī Tâi-gí-tâi jú chò jú hó.

Tī chiah-nī chē thó-lūn ê bûn-chiuⁿ lāi-té, góa ū khòaⁿ-tio̍h chi̍t ê a-peh--á. I kóng Tâi-gí-tâi ê chiat-bo̍k ke-kiám ū leh khòaⁿ. Tān-sī nā kàu Tâi-gí sin-bûn ê pò-tō, i tō sûi chūn-khì pa̍t tâi. Kóng i thiaⁿ bô sin-bûn leh pò siáⁿ? Chit-siaⁿ hāi--ah! Eng-kai sī Tâi-gí siōng toan-tiah ê Tâi-gí-tâi, só͘ pò ê Tâi-gí sin-bûn soah hō͘ lâng thiaⁿ lóng bô. Án-ne tāi-chì tō tōa tiâu--ah! Chit-má góa chiū chit nn̄g lé-pài khòaⁿ Tâi-gí-tâi ê chiat-bo̍k kap sin-bûn ê chi̍t-sut-á khòaⁿ-hoat, hō͘ Kong-sī Tâi-gí-tâi chò chham-khó, chiâⁿ-chò bī-lâi kái-chìn ê hong-hiòng. Góa siūⁿ tùi Tâi-gí ê chhui-sak ū chiàⁿ-bīn ê pang-chān.

Ê-bín chit kúi-tiám tō sī góa tùi Kong-sī Tâi-gí-tâi sió-sió--á ê ì-kiàn. Chhiáⁿ ta̍k-ke bóng chham-khó:

Tē-it, sin-bûn-kó it-tēng ài iōng Tâi-gí-bûn su-siá. Nā-bô, chi̍t-kóa tùi hôa-gí ti̍t-chiap hoan--kòe-lâi-ê, tiāⁿ-tio̍h ē cháu-cheng--khì.

Tē-jī, sok-tō͘ ài pàng hō͘ khah bān--leh. Bē-sái chhiūⁿ ha̍k-seng gín-á leh liām-chheh án-ne, ha̍k-seng gín-á sī ū khò-pún thang khòaⁿ. Nā-sī koan-chiòng, toa-pō͘-hūn sī Tâi-gí ê chheⁿ-mê-gû, khòaⁿ bô Tâi-gí jī-bō͘.

Tē-saⁿ, chīn-liōng mài iōng kan-tan sek ê kóng-hoat. Chhiūⁿ kóng “cheng-chún” tō khah mài iōng--leh, ài kóng “cheng-khak koh phiau-chún”. Koh ū, mài kóng “ti̍t-e̍k”, ài kóng “ti̍t-chiap hoan--kòe-lâi”. Án-ne chiah bē hō͘ koan-chiòng thiaⁿ kah siuⁿ chia̍h-lat.

Tê-sì, ài chin chheng-chhó lâi piáu-ta̍t Tâi-gí ê siaⁿ-tiāu kap gí-khì. Tâi-gí ê siaⁿ-tiāu hui-siông ê hong-hù. Lí nā tn̂g-té, koân-kē liām-liáu bô-kàu tàu-tah, bô-kàu bêng-khak. Ē ná-chhiūⁿ leh liām-keng, hō͘ lâng thiaⁿ-tio̍h chiok gāi-gio̍h. Koh-lâi, Tâi-gí ê siaⁿ-chêng kap gí-khì it-tēng ài bêng-hián kā piáu-ta̍t--chhut-lâi. Án-ne chiah ū haot-tō͘ kap koan-chiòng tùi-ōe.

Tē-gō͘, pit-iàu ê só͘-chai ài ka liân-chiap-sû a̍h-sī chō͘-sû, ē hō͘ koan-chiòng thiaⁿ-liáu khah chheng-chhó. Chhiūⁿ-kóng chit ê tap-àn “tio̍h-m̄-tio̍h”, ōaⁿ-chò “tio̍h a̍h m̄-tio̍h”. “Ji̍t-pún siú-siòng An-pōe” kái-chò “Ji̍t-pún ê siú-siòng An-pōe”. Án-ne ke chiâⁿ hó lí-kái. Siong-sìn keng-kòe lán chi̍t pái koh chi̍t pái ê kiàn-gī, Kong-sī Tâi-gí-tâi it-tēng koh-khah chiūⁿ-kioh, hû-ha̍p lán ê ǹg-bāng.

讀hōo你聽：

文章屬作者個人意見，文責歸屬作者，本報提供意見交流平台，不代表本報立場。