【台語世界/錄音】聽老師講故事

文、錄音/A-Ka (退休國小老師)
細漢teh讀國校仔ê時,ta̍k擺上課,我著頭昏昏、腦tùn-tùn,一直hah-hì真愛睏。雖罔老師tī台仔頂講kahchhùi角全pho,我坐tī台kha sòa bē-su一隻蝒蟲teh ngia̍uh-ngia̍uh-sô。M̄-kú,一聽著老師beh講故事,我ê精神著來ah,因為阮老師是一chhùi掛雙舌,口才一粒一,無論講天講地,抑是鱟桸飯篱,lóng總無問題。
老師講古有撇步,用心鋪排加動作。我是聽kah頭khi-khi、chhùi開開,耳仔覆覆覆,目睭lóng無𥍉。「十二seⁿ-siùⁿ ê由來」chiâⁿ趣味,濟濟動物去參加過河比賽,beh照速度排順序,為著爭取頭名,ta̍k-ê用盡心機,想bē到貓仔竟然去輸hō͘ niáu鼠,結下冤仇到後出世。猶有膨風ê「虎鼻師」,直直誇口家己ê鼻空有夠利,會當chhōe出物件真厲害,落尾手,sòa對天頂摔落來,規身軀碎糊糊,變做káu蟻千萬隻,只好沿路鼻東鼻西,四界去chhōe食。
我mā愛聽傳奇佮歷史,老師講kah飛天鑽地,chiâⁿ有意思,絕對無人會tuh龜。比如「羅車三太子」展功夫,kha踏風火輪、手提乾坤環,七歲著騰雲駕霧,觀星望斗喝風雨。講起「國姓爺鄭成功」,為著反清復明teh走chông,chhōa領軍隊過烏水溝,phah kah西洋番無地走,鹿耳門之戰有夠gâu。台灣有「義賊廖添丁」,來bû影、去bû蹤,伊有正港ê好本領,武功高強飛去厝尾頂,tiāⁿ-tiāⁿ偷提好額人ê錢,來幫助散赤人,行俠仗義了不起,名聲流傳百gōa年。
通常教示- -人ê話語是lò-lò長,道理嚴肅chiâⁿ高深,囡仔lóng感覺無滋味,激皮皮聽bē入耳。M̄-kú,阮老師對學生真有耐性,伊會用講古ê方式ûn-ûn仔來開破。「神主牌仔丁蘭ê故事」聽了後,hō͘阮知影對序大人ài有孝,飲水著ài思源頭,因為在生一粒豆,較贏死了拜豬頭。Koh有「乞食囡仔賴東進」,m̄肯向運命投降,田螺含水來過冬,個性樂觀chiâⁿ堅強,認真phah-piàⁿ向前衝,使人感動又koh敬重。
原來chit塊美麗ê島嶼,有hiah-ni̍h chē迷人ê故事,聽老師講kah押韻koh tàu句,是一種快樂ê享受。主角一ê一ê tī我ê頭殼內底搬演,親像精彩刺激ê電影,想講若是kap in仝款ê遭遇,我是beh按怎?He又koh是啥物款ê心chiâⁿ?老師所講ê故事親像一坵肥底ê田園,hō͘阮phah開心內ê窗仔門,看見闊莽莽ê世界,體會世間ê鹹酸苦澀、bû常kap無奈。遮ê故事已經chiâⁿ做阮成長大漢ê養份,我會面對困難、接受挑戰,kha步愈行愈在,勇敢khiā tī人生ê大舞台。
台灣字(白話字)版
Thiaⁿ Lāu-su Kóng Kò͘-sū
Sè-hàn teh tha̍k kok-hāu-á ê sî, ta̍k-pái siōng-khò, góa tio̍h thâu hun-hun, náu tùn-tùn, it-ti̍t hah-hì chin ài khùn. Sui-bóng lāu-su tī tâi-á-téng kóng kah chhùi-kak choân pho, góa chē tī tâi-kha sòa bē-su chi̍t chiah bīn-thâng teh ngia̍uh-ngia̍uh-sô. M̄-kú, chi̍t thiaⁿ-tio̍h lāu-su beh kóng kò͘-sū, góa ê cheng-sîn tio̍h lâi ah. In-ūi gún lāu-su sī chi̍t chhùi kòa siang chi̍h, kháu-châi it-lia̍p-it, bô-lūn kóng-thiⁿ kóng-tē, á-sī hāu-hia pn̄g-lē, lóng-chóng bô būn-tê.
Lāu-su kóng-kó͘ ū phiat-pō͘, iōng-sim pho͘-pâi ka tōng-chok. Góa sī thiaⁿ kah thâu khi-khi, chhùi khui-khui, hīⁿ-á phak-phak-phak, ba̍k-chiu lóng bô nih. “Cha̍p-jī seⁿ-siùⁿ ê iû-lâi” chiâⁿ chhù-bī, chē-chē tōng-bu̍t khì chham-ka kòe-hô pí-sài, beh chiàu sok-tō͘ pâi sūn-sī. Ūi-tio̍h cheng-chhú thâu-miâ, ta̍k-ê iōng chīn sim-ki. Siūⁿ-bē-kàu niau-á kèng-jiân khì su hō͘ niáu-chhí, kiat hā oan-siû kàu āu-chhut-sì. Iáu ū phòng-hong ê “Hó͘-phīⁿ-sai”, ti̍t-ti̍t khoa-kháu ka-kī ê phīⁿ-khang ū-kàu lāi, ē-tàng chhōe chhut mi̍h-kiāⁿ chin lī-hāi. Lo̍h-bóe-chhiú, sòa tùi thiⁿ-téng siak- -lo̍h-lâi, kui sin-khu chhùi-kô͘-kô͘, pìⁿ chò káu-hiā chhian-bān chiah, chí-hó iân-lō͘ phīⁿ-tang phīⁿ-sai, sì-kè khì chhōe chia̍h.
Góa mā ài thiaⁿ thoân-kî kap le̍k-sú, lāu-su kóng kah poe-thiⁿ chǹg-tē, chiâⁿ ū ì-sù, choa̍t-tùi bô lâng ē tuh-ku. Pí-jû “Lô-chhia Sam-thài-chú” tián kang-hu, kha ta̍h hong-hóe-lián, chhiú the̍h khiân-khun-khoân, chhit hòe tio̍h thêng-hûn kà-bū, koan-chheⁿ-bāng-táu hoah hong-ú. Kóng-khí “Kok-sèng-iâ Tēⁿ Sêng-kong”, ūi-tio̍h hoán Chheng ho̍k Bêng teh cháu-chông, chhōa-niá kun-tūi kòe O͘-chúi-kau, phah kah Se-iûⁿ-hoan bô-tè cháu, Lo̍k-ní-mn̂g chi chiàn ū-kàu gâu. Tâi-oân ū “Gī-chha̍t Liāu Thiam-teng”, lâi bû iáⁿ, khì bû chong. I ū chiàⁿ-káng ê hó pún-léng, bú-kong ko-kiông poe khì chhù-bóe-téng. Tiāⁿ-tiāⁿ thau the̍h hó-gia̍h-lâng ê chîⁿ lâi pang-chō͘ sàn-chhiah-lâng, hêng-kiap tiōng-gī liáu-put-khí, miâ-siaⁿ liû-thoân pah-gōa nî.
Thong-siông kà-sī- -lâng ê ōe-gí sī lò-lò-tn̂g, tō-lí giâm-siok chiâⁿ ko-chhim, gín-á lóng kám-kak bô chu-bī, kek phî-phî thiaⁿ bē ji̍p-ní. M̄-kú, gún lāu-su tùi ha̍k-seng chin ū nāi-sèng, i ē iōng kóng-kó͘ ê hong-sek ûn-ûn-á lâi khui-phòa. “Sîn-chú-pâi-á Teng Lân ê kò͘-sū” thiaⁿ liáu āu, hō͘ gún chai-iáⁿ tùi sī-tōa-lâng ài iú-hàu, ím-chúi tio̍h ài su goân-thâu, in-ūi chāi-seⁿ chi̍t lia̍p tāu, khah iâⁿ sí liáu pài ti-thâu. Koh ū “Khit-chia̍h gín-á Lōa Tong-chìn”, m̄-khéng hiòng ūn-miā tâu-hâng, chhân-lê kâm chúi lâi kòe tang, kò-sèng lo̍k-koan chiâⁿ kian-kiông, jīn-chin phah-piàⁿ hiòng chiân chhiong, sú lâng kám-tōng iū-koh kèng-tiōng.
Goân-lâi chit tè bí-lē ê tó-sū ū hiah-ni̍h chē bê-lâng ê kò͘-sū, thiaⁿ lāu-su kóng kah ah-ūn koh tàu-kù, sī chi̍t chióng khoài-lo̍k ê hiáng-siū. Chú-kak chi̍t ê chi̍t ê tī góa ê thâu-khak lāi-té poaⁿ-ián, chhin-chhiūⁿ cheng-chhái chhì-kek ê tiān-iáⁿ. Siūⁿ-kóng nā-sī kap in kâng-khoán ê cho-gū, góa sī beh án-chóaⁿ? He iū-koh sī siáⁿ-mih khoán ê sim-chiâⁿ? Lāu-su só͘ kóng ê kò͘-sū chhin-chhiūⁿ chi̍t khu pûi-té ê chhân-hn̂g, hō͘ gún phah-khui sim-lāi ê thang-á-mn̂g, khòaⁿ-kìⁿ khoah-bóng-bóng ê sè-kài, thé-hōe sè-kan ê kiâm-sng-khó͘-siap, bû-siông kap bô-nāi. Chia ê kò͘-sū í-keng chiâⁿ-chò gún sêng-tióng tōa-hàn ê ióng-hūn. Góa ē bīn-tùi khùn-lân, chiap-siū thiau-chiàn, kha-pō͘ jú kiâⁿ jú chāi, ióng-kám khiā tī jîn-seng ê tōa bú-tâi.
讀hōo你聽